Προικισμένος από την φύση ο νομός Κιλκίς

Το Κιλκίς έχει χαρακτηριστεί ως η βόρεια πύλη της Ελλάδας, αφού ο Αξιός και η λίμνη της Δοϊράνης αποτελούν μέσο επικοινωνίας και οικονομίας με τους βόρειους γείτονές μας. Στο πέρασμα του χρόνου έχει δοκιμαστεί και στοιχεία της ιστορικής πορείας του ζωντανεύουν σε κάθε γωνιά του.

Ο νομός μπορεί να προσεγγιστεί μέσα από διάφορες διαστάσεις, όπως την περιβαλλοντική, την ιστορική, τη θρησκευτική, την οικονομική, την επιστημονική. Τις διαστάσεις αυτές μπορούμε να τις ανακαλύψουμε στην περιοχή του Πάικου, των Κρουσσίων και της Δοϊράνης.

Το Πάικο είναι το φυσικό σύνορο του νομού Πέλλας με το νομό Κιλκίς. Έχει υψόμετρο 1650 μ. και είναι κατάφυτο από οξιές, πουρνάρια και μαυρόπευκα. Είναι ένα ήπιο βουνό, εύκολα προσβάσιμο, γι' αυτό και είναι έντονη η ανθρώπινη δραστηριοποίηση από παλιά. Το βουνό αποτελεί και καταφύγιο της μοναστικής ζωής. Τόπος ψυχικής και πνευματικής ανάτασης ίσως λόγω της ομοιότητας που υπάρχει με το φυσικό περιβάλλον του Αγίου Όρους, ίσως λόγω της αγριότητας της φύσης που δίνει τη δυνατότητα για ψυχική δοκιμασία. Στη νοτιοανατολική πλαγιά του βουνού έχει αναπτυχθεί η κωμόπολη της Γουμένισσας. Γνωστή από τα χρόνια της τουρκοκρατίας για τα κρασιά της.

Γνωστή όμως στην υπόλοιπη Ελλάδα και από τους μουσικούς ήχους των χάλκινων, ήχους που εκφράζουν την ιστορική πορεία, το δυναμισμό και την ποίηση των κατοίκων της. Η οροσειρά των Κρουσσίων βρίσκεται στα ανατολικά του νομού. Πολλοί μικροί οικισμοί ξεφυτρώνουν μέσα από ένα μοναδικό περιβάλλον, το οποίο τράβηξε το ενδιαφέρον ειδικών επιστημόνων.

Σε αυτή την απομακρυσμένη γωνιά της Ελλάδας βρίσκεται ο νεώτερος κήπος της Ευρώπης που τελεί υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας και βασικός στόχος του είναι η προστασία της βιοποικιλότητας της Ελλάδας και της Βαλκανικής Χερσονήσου, η δημιουργία «αποθήκης» γενετικού υλικού και η διάχυση της αποκτημένης γνώσης. Πρόκειται για το Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων.

Η Δοϊράνη είναι η λίμνη που μαγεύει με τη θέση της. Το όρος Μπέλλες, στο οποίο εναλλάσσονται οι απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές με τις κατάφυτες, καθρεφτίζεται στα νερά της. Το όρος Δύσωρο, που στις ήπιες πλαγιές του οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν με τη συνθήκη της Λοζάννης έχουν αναπτύξει όμορφα χωριά, προσφέρει κι αυτό τα νερά του στη λίμνη. Το παρόχθιο δάσος «Χίλια δέντρα», από τα λίγα που έχουν απομείνει στην Ελλάδα, δίνει το δικό του χρώμα στο πράσινο των καλλιεργημένων εκτάσεων. Μέσα σε όλα αυτά ο παράδεισος των πουλιών. Τσικνιάδες, πελεκάνοι, κορμοράνοι, κ.ά. Ήχοι μοναδικοί σε ένα αρμονικό περιβάλλον. Μόνο κάποια μεγάλα σημάδια στα ήρεμα νερά θυμίζουν ότι η λίμνη είναι φυσικό σύνορο με την ΠΓΔΜ. Αυτή τη γη με τις ιδιαιτερότητες της αξίζει κανείς να την επισκεφτεί, να την εξερευνήσει; να την ανακαλύψει και να αφεθεί στα χρώματά της, στους ήχους της, στις μυρωδιές της, στη μαγεία της.

Επισκέψιμοι χώροι

Αρχαιολογικό Μουσείο Κιλκίς: Αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα φιλοξενεί το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης, με σημαντικότερο τον μοναδικό στη Βόρεια Ελλάδα Κούρο της αρχαίας Ευρωπού, του 6ου π.Χ. αιώνα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα τέσσερα μνημειακά αγάλματα από το Παλατιανό, η συλλογή κεραμικών της πρώιμης εποχής του Σιδήρου και τα γλυπτά και επιτύμβιες στήλες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αξιούπολης: Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στεγάζεται στο παλαιό δημοτικό σχολείο της Αξιούπολης, σε μικρή απόσταση από το κέντρο της πόλης. Περιλαμβάνει συλλογές με θέμα το περιβάλλον και το φυσικό πλούτο της περιοχής και ευεύτερα.

Μουσείο Α' Παγκοσμίου Πολέμου - Μάχης Σκρα: Το Μουσείο Α' Παγκοσμίου Πολέμου - Μάχης Σκρα, λειτουργεί από τον Μάϊο του 2002 σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Η έκθεση του Μουσείου, παρουσιάζει κειμήλια, φωτογραφίες και ιστορικά έγγραφα από το Μακεδονικό Μέτωπο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου καθώς και από την καθοριστική για τους Έλληνες νικηφόρα μάχη της 17ης Μαϊου του 1918 (Μάχη Σκρα), μια από τις σκληρότερες του Μακεδονικού Μετώπου, όπου τη βασικότερη επιθετική δύναμη αποτέλεσαν οι τρείς ελληνικές μεραρχίες της Εθνικής Άμυνας, Αρχιπελάγους, Σερρών και Κρήτης.

Λαογραφικό Μουσείο Γοργόπης: Τα μέλη του συλλόγου και των τριών χορευτικών τμημάτων του, με την βοήθεια των κατοίκων, συγκέντρωσαν, μετά από συλλογική προσπάθεια δύο ετών, ένα αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό υλικό της καθημερινής ζωής των κατοίκων της περιοχής, με το οποίο δημιουργήθηκε η έκθεση του Μουσείου. Η έκθεση παρουσιάζει αντικείμενα οικιακής χρήσης (αργαλειό, πινακοτές κ.α.) που έφεραν οι κάτοικοι, από τις αλησμόνητες πατρίδες (Μ. Ασία, Πόντο, Θράκη) και τα χρησιμοποιούσαν μέχρι τη δεκαετία του 70' και του 80'.

Σπήλαιο Αγίου Γεωργίου στο Κιλκίς: Το σπήλαιο Κιλκίς είναι από τα πιο αξιόλογα της Ελλάδας και βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου Αγίου Γεωργίου, έχει έκταση άνω των χιλίων τετραγωνικών μέτρων και συνολικό μήκος εξερευνημένων διαδρομών τριακοσίων μέτρων και είναι διώροφο. Διαθέτει σπανιότατο διάκοσμο από κοραλλιογενές υλικό και πλήθος σταλακτιτών, σταλαγμιτών και συνθέσεων που του προσδίδουν ξεχωριστή ομορφιά. Επιπροσθέτως, παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον τόσο λόγω ευρημάτων προϊστορικών περιόδων όσο και από ιατρικής πλευράς ως κατάλληλο για θεραπεία αναπνευστικών παθήσεων. Για όλα αυτά αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα αξιοθέατα του νομού Κιλκίς.

Παλατιανό: Στον ορεινό όγκο των Κρουσσίων βρίσκεται επίσης ο Οικισμός Παλατιανό με τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο και τα σημαντικά ευρήματα. Πρόκειται για μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Κρηστωνίας (πιθανόν το αρχαίο ΙΩΡΟΝ) που γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τους Ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους.

Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων: Ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων (Β.Β.Κ.Κ.) είναι ένας από τους νεώτερους κήπους της Ευρώπης. Βρίσκεται μέσα σε φυλλοβόλα δρυοδάση του Μαυροβουνίου της οροσειράς των Κρουσσίων. Η οροσειρά των Κρουσσίων με εκτεταμένο δίκτυο βατών δασικών δρόμων, έντονες ορεογραφικές αντιθέσεις, πυκνή βλάστηση και πυκνό δίκτυο ρεμάτων και χαραδρών φιλοξενεί μια πλούσια χλωρίδα που περιλαμβάνει τουλάχιστον 1.072 φυτικά taxa (είδη και υποείδη). Κοντά στο Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων υπάρχουν σημαντικές περιοχές του δικτύου ΦΥΣΗ 2000, όπως το όρος Μπέλες, οι υγροβιότοποι στις λίμνες Κερκίνη και Δοϊράνη, αλλά και οι οργανωμένοι ξενώνες Κρούσσια στην Ποντοκερασιά, με αξιοθαύμαστη θέα.

Δοϊράνη: Η λίμνη Δοϊράνη βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και της ΠΓΔΜ. Την κύρια πηγή τροφοδοσίας με ύδατα της λίμνης αποτελούν τα μικρά ρέματα που καταλήγουν σε αυτήν. Σε ύψωμα πάνω από τη λίμνη υπάρχουν οι 'μάρτυρες' της Μάχης της Δοιράνης μιας από τις σημαντικότερες του Α Παγκοσμίου Πολέμου, Είναι τα λιτά πλην καλαίσθητα δυο στρατιωτικά Κοιμητήρια: το Βρετανικό και το Ελληνικό, καθώς και το Συμμαχικό Μνημείο. Ο επισκέπτης της Δοϊράνης θα νιώσει την απέραντη γαλήνη του τόπου, απόσταγμα ιστορικής διαδρομής πολλών αιώνων και θα απολαύσει το μαγευτικό δειλινό, με τα νερά της λίμνης να κοκκινίζουν, καθώς ο ήλιος βυθίζεται εντός τους, Τα πεντακάθαρα νερά της, προσφέρονται για Ψάρεμα όλο το χρόνο.

Χίλια Δένδρα: Στην τοποθεσία Χίλια Δέντρα στο δάσος των Μουριών, 4 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Δοϊράνη έχει διαμορφωθεί ένας πανέμορφος χώρος αναψυχής, στο κέντρο μιας συστάδας από γέρικες βελανιδιές έως και 400 χρόνων. Το δάσος, όντας σπάνιο, έχει χαρακτηρισθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και μαζί με ένα μικρό τμήμα της λίμνης, περιλαμβάνεται στις προτεινόμενες προς ένταξη περιοχές στο Δίκτυο «Φύση 2000». Στην περιοχή υπάρχουν αξιόλογοι χώροι διαμονής, εστίασης και αναψυχής.

Λίμνη Μεταλλείου: Στα 15 χιλιόμετρα από την Αξιούπολη βρίσκεται μια πανέμορφη τοποθεσία με τεχνητή λίμνη μήκους 2 χλμ. και βάθους 35μ, γνωστή και ως «Λίμνη Μεταλλείου», ιδανική για ψάρεμα πέστροφας, ξεκούραση και φυσιολατρικές δραστηριότητες. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από πανέμορφα δάση και φυσική ομορφιά ενώ η πρόσβαση και περιήγηση είναι δυνατή μέσω καλών δασικών δρόμων. Το Μέγα Ρέμα (Κοτζά - Ντερέ) είναι μια ειδυλλιακή τοποθεσία που βρίσκεται μόλις 3 χιλιόμετρα από την Αξιούπολη. Είναι ένας τόπος ιδανικός για ψάρεμα και διασκέδαση μιας και διαθέτει ταβέρνες, εστιατόρια και δυνατότητες διαμονής.

Σκρα – Γαλάζια Λίμνη: Το Σκρά απέχει μόνο 4 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Π.Γ.Δ.Μ. και απλώνεται στις ΒΑ πλαγιές του Πάικου σε ύψος 520 μ. Το τοπίο είναι ειδυλλιακό, παρθένα η οργιαστική βλάστηση, απότομες οι μικρές πλαγιές από όπου κυλούν πεντακάθαρα νερά, που σχηματίζουν μικρούς ή μεγαλύτερους καταρράκτες και η περιοχή προσφέρεται για ποικιλία φυσιολατρικών δραστηριοτήτων. Η Σμαραγδένια Λίμνη που οφείλει το όνομά της στο υπέροχο σμαραγδί χρώμα που προσδίδουν στα νερά της οι ασβεστοποιημένοι και απολιθωμένοι μικροοργανισμοί που βρίσκονται στον πυθμένα της. Είναι μια φυσική μικρή λίμνη χαμένη πίσω από ένα σχεδόν αδιαπέραστο φράγμα από φουντουκιές, κισσούς και κληματσίδες με χαρακτηριστικό πέρα από την ομορφιά τα παγωμένα νερά της.

Πικρολίμνη: Η Πικρολίμνη βρίσκεται στα νότια του νομού στα σύνορα με τη Θεσσαλονίκη, από την οποία απέχει 23 χιλιόμετρα. Είναι μια μικρή αβαθής λίμνη με έκταση 4.500 τετρ. μέτρα, που ξηραίνεται συνήθως το καλοκαίρι. Η σύνθεση του πηλού του πυθμένα της λίμνης, όπου κυριαρχούν οι θειούχα ενώσεις και τα νιτρικά άλατα, είναι υπεύθυνη για τις ιαματικές και καλλυντικές της ιδιότητες, γνωστές σε πανελλήνια κλίμακα. Σήμερα ο χώρος διαθέτει οργανωμένο, Πηλοθεραπευτήριο καθώς και σύγχρονους χώρους διαμονής και εστίασης. Το συγκρότημα φιλοξενεί πολλούς επισκέπτες καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου.

Γυναικόκαστρο: Σημαντικά τμήματα του Βυζαντινού κάστρου διατηρούνται στο σημερινό Γυναικόκαστρο. Το Βυζαντινό Κάστρο κτίσθηκε κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Παλαιολόγο. Η περιοχή ονομάστηκε Γυναικόκαστρο γιατί το κάστρο ήταν τόσο καλά οχυρωμένο ώστε θα μπορούσαν να το υπερασπιστούν ακόμα και γυναίκες, Αξιόλογες είναι οι τετραήμερες εκδηλώσεις των Γυναικοκαστρείων το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου.